10 postulatów dla rozwoju polskiej energetyki. Wspólne stanowisko branży

Cztery instytucje otrzymały w lipcu 2024 r. dokument zawierający 10 postulatów dla polskiej energetyki. Postulaty trafiły do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Aktywów Państwowych, Polskich Sieci Elektroenergetycznych oraz Urzędu Regulacji Energetyki.

Dokument to wspólne stanowisko branży, które wybrzmiało podczas konferencji „Transformacja Energetyczna i Magazynowanie Energii” organizowanej przez portal e-magazyny.pl. Dzięki zaangażowaniu przedsiębiorstw, ośrodków naukowych oraz stowarzyszeń udało się spojrzeć na wyzwania związane z polską transformacją energetyczną z różnych perspektyw. Tak wypracowane postulaty mogą być „mapą drogową” do sprawiedliwego i efektywnego przeprowadzenia przemian w energetyce i gospodarce.

Dokument został podzielony na 10 punktów obejmujących różne obszary transformacji energetycznej:

1. Działania planistyczne w zakresie miksu energetycznego i roli local content w transformacji energetycznej na kolejne lata i dekady

Cele klimatyczne UE zakładają ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w UE do 2030 r. o 55% wobec poziomu z roku 1990 oraz udział OZE w zużyciu energii na poziomie 42,5%. W obu przypadkach znajdujemy się w połowie drogi do osiągnięcia celu. Podstawą do realizacji tych założeń jest wyznaczenie planu działań wskazującego kolejne kroki milowe przemiany polskiego miksu energetycznego, określającej źródła środków na jego realizację oraz informujące o planowanych systemach bodźców instytucjonalnych, które będą miały bezpośredni wpływ na działania biznesowe w obszarze energetyki/elektroenergetyki. Konieczne jest także zadbanie o bezpieczeństwo energetyczne Polski i Europy poprzez zapewnienie odpowiedniego udziału firm polskich w transformacji energetycznej na poziomie legislacji i programów wspierających polską branżę energetyczną.

2. Pełne wdrożenie strategii finansowania transformacji energetycznej

W najbliższych latach transformacja energetyczna Polski może pochłonąć kilkaset miliardów złotych, stąd kluczowe działanie w tym procesie powinny koncentrować się na pilnym opracowaniu, uzgodnieniu i wdrożeniu strategii finansowania wszelkich zamierzeń inwestycyjnych, uwzględniając wszelkie możliwe ścieżki przychodowe – taryfa, środki pomocowe, fundusze europejskie, środki komercyjne, przychody z handlu emisjami (EU ETS) i inne. Ponadto działania powinny koncentrować się na zapewnieniu dostępu do wiedzy o programach i instrumentach finansowych umożliwiających rozwój technologii magazynowania energii oraz odnawialnych źródeł wytwórczych.

3. Właściwe sparametryzowanie wymaganego poziomu nasycenia systemu elektroenergetycznego magazynami energii

Z obecnych analiz sieciowych wynika, że nadal notowany znaczący przyrost mocy w generacji odnawialnej, bez odpowiedniego nasycenia systemu elektroenergetycznego magazynami energii w mocno ograniczonym stopniu wpłynie na poprawę bilansu mocy. Odpowiednie zaplanowanie mocy zainstalowanych, pojemności oraz lokalizacji magazynów energii jest niezbędne do tego, aby nie dochodziło do marnowania rekordowych ilości zielonej energii, a tym samym, aby proces transformacji energetycznej osiągnął oczekiwaną skuteczność. W Polsce magazyny energii mogą odegrać ogromną rolę w procesie bilansowania i poprawy elastyczności pracy sieci.

4. Opracowanie regulacji prawnych dla skutecznego rozwoju magazynowania energii

Przewidywalność rynku i regulacji powinna być nadrzędnym celem dla wszystkich zaangażowanych podmiotów na rynku. Odpowiednie regulacje prawne pozwolą na skuteczną implementację magazynów energii do systemu elektroenergetycznego i mogą stanowić bodziec dla rozwoju tej technologii. Jest to niezbędne szczególnie w zakresie bilansowania systemu elektroenergetycznego (dla przykładu: uproszczenie hybrydyzacji istniejących farm poprzez rozbudowę o magazyny energii, rozwój lokalnych samodzielności energetycznych, efektywny udział w rynku energii elektrycznej, w szczególności w rynku mocy, uaktywnienie funkcji uwalniania energii zgromadzonej w magazynach w okresie jej nadwyżki w systemie, w czasie pojawiających się jej niedoborów itd.), a także w zakresie wymagań wspólnych wynikających m.in. z ustaw Prawo energetyczne i Prawo budowlanego. Należy zwrócić szczególną uwagę na problematykę ochrony pożarowej urządzeń służących do magazynowania energii oraz obiektów, na których terenie te urządzenia będą instalowane.

5. Konieczna jest aktywność w opracowaniu i wdrażaniu systemów inteligentnego zarządzania energią

Podjęcie intensywnych działań w tym zakresie umożliwi osiągnięcie znaczącego ograniczenia zużycia energii oraz efektywne rozłożenie jej poboru w czasie, umożliwiając powstanie wirtualnych elektrowni stabilizujących pracę między innymi sieci dystrybucyjnych i przesyłowych. Wraz z rozwojem inteligentnych systemów zarządzania, konieczne jest opracowanie standardów dotyczących cyberbezpieczeństwa infrastruktury sieciowej, źródeł wytwórczych i magazynów energii.

6. Ustalenie zasad współpracy między operatorami systemów elektroenergetycznych a innymi podmiotami w zakresie usług elastyczności

Obecnie kluczowe działanie w tym zakresie to wycena takich usług oraz przygotowanie specyfikacji znormalizowanych produktów rynkowych na potrzeby ich świadczenia. Wymagane jest wdrożenie standardów komunikacji, aby zapewnić bezpieczną wymianę danych między OSD a dostawcami (usług) elastyczności oraz pomiędzy OSD a Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP). Aby w pełni wykorzystać potencjał (usług) elastyczności po stronie popytu, niezbędne są także odpowiednie technologie i systemy zachęt do ich stosowania przez uczestników rynku energii elektrycznej.

7. Upowszechnienie możliwości dokonywania przyłączenia do sieci w formule autokonsumpcji energii elektrycznej oraz przyłączenia komercyjnego

Obecnie wiele instalacji nie uzyskuje zgody na przyłączenie do sieci z powodu ograniczeń ekonomicznych i/lub technicznych, co jest jednym z elementów obaw o stabilność pracy systemu elektroenergetycznego. Zatem, upowszechnienie możliwości przyłączenia w formule autokonsumpcji i przyłączenia komercyjnego oraz ułatwienie procedur administracyjnych w przypadku linii bezpośredniej, mogą stanowić konkretną propozycję wobec istniejącego obecnie, znaczącego ograniczenia zdolności przyłączeniowych systemu elektroenergetycznego – w szczególności dotyczy to generacji odnawialnej i magazynowania energii elektrycznej.

8. Promowanie świadomego korzystania z OZE oraz efektywnego zarządzania energią​

Edukacja i świadomość społeczna stanowią kluczowe elementy skutecznej transformacji energetycznej. Konieczne jest promowanie świadomego korzystania z odnawialnych źródeł energii. Prowadzone w tym zakresie kampanie promocyjne powinny dostarczać praktycznej wiedzy wskazującej na korzyści płynące z tworzenia warunków do rozwoju samodzielności energetycznej, w tym maksymalizacji autokonsumpcji energii pochodzącej z OZE.

9. Wsparcie edukacji

Transformacja energetyczna wymaga wykwalifikowanej kadry. Dlatego proponujemy wprowadzenie i finansowanie kierunków studiów, szkoleń i kursów skupionych na rozwoju energetyki rozproszonej, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii i magazynów energii, efektywności energetycznej oraz na zarządzaniu energią. Programy te powinny obejmować nie tylko aspekty techniczne, ale także ekonomiczne i prawne, aby zapewnić kompleksowe wykształcenie w tym obszarze.

10. Dialog z kluczowymi branżami

Konieczne jest poszerzenie dialogu z przedstawicielami kluczowych branż. Polska dysponuje doskonałym zapleczem inżynierów i specjalistów technologicznych. Eksperci mają głęboką wiedzę na temat energetyki, rozumieją wyzwania, przed którymi stoimy i znają rozwiązania fundamentalnych problemów, z jakimi musimy się zmierzyć jako kraj.

Pełna lista sygnatariuszy dokumentu „10 postulatów dla polskiej energetyki”:

• dr inż. Andrzej Firlit, Adiunkt, Kierownik Zespołu Jakości Energii Elektrycznej, Akademia Górniczo-Hutnicza 
• dr inż. Grzegorz Hołdyński, Adiunkt, Katedra Elektrotechniki, Energoelektroniki i Elektroenergetyki, Politechnika Białostocka 
• Instytut Energetyki – Państwowy Instytut Badawczy
• Polskie Stowarzyszenie Magazynowania Energii
• A-RES Sp. z o.o.
• Alseva EPC Sp. z o.o.
• APS Energia SA
• Budmat Sp. z o.o.
• Corab SA
• Danfoss Poland Sp. z o.o.
• Elsta Sp. z o.o. 
• Energynat Sp. z o.o.
• Gorlan Sp. z o.o
• Zakład Aparatury Elektrycznej “ERGOM” Sp. z o.o.
• HANTON Szalc Zięba&Partnerzy
• Nomad Electric Sp. z o.o.
• OZE.PL Sp. z o.o.
• PRO-MAC Sp. z o.o.
• Pro Vento Energia Sp. z o.o.
• Qair Polska SA
• R.Power Renewables SA
• RePoweric Sp. z o.o.
• SOLARTECH Sp. z o.o.
• Sunkraft Sp. z o.o.
• Unimot Energia i Gaz Sp. z o.o
• Weidmüller Sp. z o.o.
• ZPUE SA

RE na podstawie informacji e-magazyny