Oświetlenie biurowe. Porady eksperta

Prawidłowe oświetlenie w biurze pozytywnie wpływa na samopoczucie pracowników oraz zwiększa ich wydajność. Co więcej, przemyślana instalacja oświetleniowa przekłada się na niższy rachunek za prąd. Nic więc dziwnego, że coraz chętniej wykorzystywanym rozwiązaniem w przestrzeniach biurowych są oprawy ze źródłami światła LED.

Co przemawia za tym, żeby stosować oprawy LED w projektach nowoczesnych biur?

Dobrze dobrane oświetlenie nawet podczas wielogodzinnej pracy przy monitorze ekranowym nie będzie męczyć wzroku i pozytywnie wpłynie na koncentrację pracowników. Podczas projektowania pomieszczeń biurowych ważne jest, aby pamiętać o dostępie światła dziennego. To ono ma najkorzystniejszy wpływ na samopoczucie oraz poziom koncentracji, ponadto nie męczy wzroku. Jednak w sezonie jesienno-zimowym ilość światła dziennego jest znacznie ograniczona. Wtedy z pomocą przychodzi oświetlenie sztuczne, które poprawi komfort pracy wszystkich osób przebywających w biurze.

Oświetlenie przestrzeni biurowej zgodne z obowiązującymi przepisami

Planując oświetlenie w biurze, należy wziąć pod uwagę nie tylko potrzeby pracowników czy oszczędności, lecz także przepisy, które regulują kwestię oświetlenia. Norma, na którą powołuje się Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, zawiera przede wszystkim wymagania dotyczące eksploatacyjnego (minimalnego) poziomu średniego natężenia oświetlanych pomieszczeń i stanowisk pracy.

Wymagane parametry

Zgodnie z wymaganiami podstawowej normy oświetleniowej (PN-EN 12464-1: 2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach) dla obszarów, na których wykonuje się prace wzrokową w przypadku stanowisk z monitorami ekranowymi (tzw. obszar zadania) – klawiatura, dokumenty, eksploatacyjne natężenie oświetlenia powinno wynosić co najmniej 500 luksów (lx). Natomiast np. w przypadku blatu recepcji w biurze może ono być mniejsze o jeden stopień w skali natężeń oświetlenia i wynosić co najmniej 300 luksów.

Norma podaje również wymagania dla:

równomierności oświetlenia (U_o);
wskaźnika oddawania barw (R_a) odpowiedzialnego za wierne oddawanie barw, którego wartość w biurach nie może być mniejsza niż 80;
temperatury barwowej (barwy światła emitowanego) (Tc) – w przypadku pomieszczeń pracy oświetlanych oprawami LED zalecana jest barwa ciepła stosowanych źródeł;
olśnienia przykrego, odpowiedzialnego za szybsze zmęczenie wzroku.

Stanowiska pracy mogą być oświetlane za pomocą oświetlenia:

ogólnego (równomierne oświetlenie pewnego obszaru lub całego pomieszczenia),
miejscowego (dodatkowe oprawy oświetleniowe skierowane na przedmiot pracy wzrokowej);
złożonego, w którego skład wchodzi oświetlenie ogólne i miejscowe.

Należy przy tym pamiętać, o stosowaniu dobrej jakości opraw oświetlenia miejscowego (posiadających dużą powierzchnię świecącą i długie ramiona) oraz o nie stosowaniu samego oświetlenia miejscowego do oświetlania stanowisk pracy.

Sterowanie oświetleniem

Oświetlenie to jedna z instalacji, która generuje największe koszty utrzymania. Często jest bagatelizowana i niewłaściwie użytkowana. Inteligentne systemy zdalnego zarządzania całym układem pozwalają na pełną automatyzację.

Nowoczesne, inteligentne systemy dedykowane do sterowania oświetleniem umożliwiają zaprogramowanie odpowiednich modułów, które łączy się ze wszystkimi oprawami w obiekcie, by następnie móc sterować nimi z poziomu smartfona lub tabletu. Aktywacja wszystkich funkcji odbywa się drogą radiową. Odchodząc od tradycyjnych rozwiązań, czyli typowych przycisków on/off, na rzecz automatyzacji, jesteśmy w stanie zaoszczędzić energię nawet o 80%. W ten sposób technologia nas wyręcza i dostosowuje np. ilość światła do aktualnych warunków panujących za oknem. W dobie budynków o dużych przeszkleniach jest to szczególnie ważna kwestia, ponieważ nie ma dwóch dni, w których słońce świeci w ten sam sposób. Dlatego raz w pomieszczeniach budynku będzie jaśniej, a raz ciemniej. Nowoczesne układy sterujące tak regulują pracę opraw, aby dostarczyć więcej światła w pochmurny dzień, a mniej w przypadku dnia słonecznego. Automatyczne ściemnianie się opraw to nie tylko oszczędność, ale też wygoda wszystkich pracowników – tłumaczy Michał Jastrzębski, dyrektor techniczny z firmy Beghelli Polska.

Opłaca się zastosować oświetlenie LED

Przy wyborze sposobu oświetlenia warto zwrócić uwagę na źródła światła LED. Ich światło nie jest szkodliwe dla ludzkiego oka, a same oprawy charakteryzują się znacznie większą trwałością niż tradycyjne żarówki czy nawet świetlówki. Ich średni okres bezawaryjnej pracy to nawet 65 tys. godzin. Zakładając, że szacunkowy, dzienny czas pracy danego źródła wynosi 8 godzin, to w przeliczeniu – będziemy je wykorzystywać nawet przez 22 lata. Dzięki temu można uniknąć częstej wymiany źródeł światła. Dodatkowo projektuje się je tak, aby bezpiecznie odprowadzały ciepło, i były przez to jak najbardziej energooszczędne.

Każda oprawa LED dedykowana do przestrzeni biurowych powinna posiadać raster paraboliczny lub taką optykę, która zapewni jak najlepszy kąt ochrony oraz spełni wymagania normatywne w zakresie wartości wskaźnika ograniczenia olśnienia przykrego (UGR). Oprawa oświetleniowa wyposażona w dobrej jakości raster lub układ optyczny zapewni, że pomieszczenie zostanie równomiernie oświetlone, a efekt związany z występowaniem olśnienia przykrego i odbiciowego zostanie wyeliminowany. W ten sposób zostanie wyeliminowane przykre wrażenie wzrokowego, obniżającego koncentrację i negatywnie wpływającego na samopoczucie pracownika – dodaje Jastrzębski.

Raster jest to przesłona źródła światła wykonana w postaci „kratki” mająca na celu ochronę wzroku pracowników przed bezpośrednim strumieniem świetlnym emitowanym przez źródła światła zamontowane w oprawie. Raster w oprawach przeznaczonych do oświetlania stanowisk z monitorami ekranowymi wykonany jest najczęściej z tworzywa sztucznego lub wysoko polerowanego aluminium, a boki rastra mają przekrój pionowy zbliżony do paraboli. Taka konstrukcja rastra zapewnia spełnienie wymagań normatywnych w zakresie ochrony wzroku pracowników przed olśnieniem bezpośrednim.

Warto zwrócić uwagę na jakość sprzętu oświetleniowego oraz spełnienie wymagań normatywnych

Aby mieć pewność bezpiecznego zakupu, należy wybierać certyfikowane oprawy oświetleniowe zgodne z normami technicznymi oraz dotyczącymi bezpieczeństwa fotobiologicznego (PN-EN 62471:2010). Na każdym producencie jest nałożony obowiązek wykonania badań laboratoryjnych, które potwierdzają bezpieczeństwo użytkowania.

Inteligentne systemy oświetleniowe w połączeniu z nowoczesnymi źródłami światła LED to gwarancja nie tylko oszczędności związanych z eksploatacją pomieszczeń w biurze, ale także poprawa komfortu pracy. Jednak podczas wyboru lub modernizacji oświetlenia należy pamiętać, aby kupowane oprawy oświetleniowe były dobrej jakości, spełniały wymagania zawarte w odpowiednich normach oraz spełniały oczekiwania odbiorcy.

RE na podstawie materiałów Beghelli

Zamów prenumeratę Rynku Elektrycznego Przejdź do formularza