Dzięki unijnemu projektowi lepiej przetworzone surowce krytyczne zyskają nowe życie. Promując wydajne wykorzystanie rzadkich i kosztownych zasobów, inicjatywa ta może przyczynić się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym.

Biorąc pod uwagę gwałtowny wzrost konsumpcji produktów takich jak komputery, odbiorniki telewizyjne, lodówki czy telefony komórkowe, przetwarzanie i recykling odpadów z urządzeń elektrycznych i elektronicznych (WEEE) nigdy nie było równie ważne. Pod względem ilości wytwarzanych e-odpadów w 2016 r. Europa (12,3 mln ton) zajęła drugie miejsce po Azji (18,2 mln ton). Mimo obowiązujących przepisów, w ujęciu globalnym tylko 8,9 mln ton e-odpadów zostało udokumentowanych jako zebrane i poddane recyklingowi. Odpowiada to 20% całej puli powstałych e-odpadów.

Wykorzystując nowe narzędzia i metodologie, finansowany przez UE projekt CloseWEEE ma na celu ulepszenie zbiórki, obróbki i recyklingu elektroniki pod koniec jej cyklu życia. Jak czytamy na stronie projektu, głównym celem CloseWEEE jest „poszerzenie zakresu i wydajności odzysku surowców ze strumieni WEEE”.

Projekt dąży do opracowania i wdrożenia niezawodnych i ekonomicznych technologii odzysku, nadania odzyskanym surowcom nowego życia poprzez zastosowania generujące wartość dodaną oraz dostarczenia wydajnych narzędzi na potrzeby lokalizacji i oddzielania niebezpiecznych i cennych surowców.

Przetworzone i gotowe na nowe życie

W projekcie CloseWEEE zaprojektowano ostatnio innowacyjną technologię obróbki z wykorzystaniem mikrofal i przetestowano ją na odpadach baterii litowo-jonowych (Li-ion). W ramach tej technologii „baterie poddawane są wstępnej obróbce polegającej na rozładowaniu i mechanicznym przetworzeniu. Surowce z baterii Li-ion są następnie umieszczane w piecu mikrofalowym, gdzie następuje ich gwałtowne podgrzanie, a substancje organiczne (elektrolity, separatory, etc.) zostają odparowane w procesie pirolizy”. Prowadzi to do otrzymania „wolnego od elektrolitów surowca do kolejnych procesów hydrometalurgicznych umożliwiających odzyskanie metali (…) [kobaltu, niklu, manganu, litu] i grafitu”.

Odzysk surowców krytycznych (ang. critical raw materials, CRMs), takich jak kobalt czy grafit, jest sprawą kluczową, ponieważ są one wykorzystywane przy produkcji wielu dóbr i mają wiele zastosowań, w tym w najbardziej zaawansowanych technologicznie produktach i innowacjach. Surowce otrzymane po recyklingu baterii, np. kobalt, znajdą zastosowanie w przemyśle bateryjnym lub stalowym czy innych gałęziach przemysłu wymagających wysokiej jakości surowców z odzysku. Grafit, dla którego możliwości recyklingu są dość ograniczone, jest kolejnym CRM wykorzystywanym w wielu gałęziach przemysłu, w tym w wysokotemperaturowych smarach, produkcji stali, smartfonach i bateriach Li-ion.

Jak wyjaśnia służbowy dokument roboczy wydany przez Komisję Europejską, w smartfonie może się znajdować nawet 50 różnych metali. Dzięki temu telefon jest lekki i ma niewielki, przyjazny dla użytkownika rozmiar. CRM są niezastąpione w panelach solarnych, turbinach wiatrowych, pojazdach elektrycznych i energooszczędnym oświetleniu. Stąd, są też istotne w walce ze zmianami klimatu.

Projekt WEEE (Integrated solutions for pre-processing electronic equipment, closing the loop of post-consumer high-grade plastics, and advanced recovery of critical raw materials antimony and graphite), którego realizacja ma zakończyć się w tym roku, przyczynił się także do produkcji akrylonitrylo-butadieno-styrenu o wysokim połysku. Udało się to osiągnąć, wykorzystując mieszaninę surowców wtórnych odzyskanych z odpadów z drobnego sprzętu gospodarstwa domowego. Jak podaje strona projektu, „surowiec ten wyróżnia się wysoką jakością oraz możliwością zastosowania w nowych urządzeniach elektronicznych i elektrycznych”. Akrylonitrylo-butadieno-styren jest szczególnym rodzajem plastikowego polimeru wykorzystywanym powszechnie w procesie drukowania 3D.

Więcej informacji: strona internetowa projektu CloseWEEE