Jak dużą rolę odgrywa światło w naszym życiu? Jak korzystać z rozwiązań oświetleniowych zorientowanych na człowieka? Warto to sobie uświadomić przy okazji Międzynarodowego Dnia Światła, obchodzonego 16 maja.

Naturalny rytm dobowy

Niemal od najmłodszych lat ok. 90 proc. swojego czasu spędzamy w zamkniętych i sztucznie oświetlanych pomieszczeniach. Dlatego coraz bardziej popularnym rozwiązaniem staje się oświetlenie zgodne z biologicznymi potrzebami człowieka, czyli koncepcja światła oparta na naturalnym cyklu dobowym.

W procesie ewolucji rytm biologiczny wszystkich żywych istot dostosował się do cyklu dobowego. Światło dzienne silnie oddziałuje na nasz wewnętrzny zegar oraz cykle snu i czuwania. Koncepcja oświetlenia budynków zorientowana na człowieka, powszechnie znana jako HCL (ang. human centric lighting), wykorzystuje inteligentne, sterowane systemy oświetlenia LED, które naśladują naturalne światło dzienne. Jednym z kluczowych założeń HCL jest maksymalne wykorzystanie światła dziennego i uzupełnianie go sztucznym światłem, które imituje naturalne światło słoneczne w miejscach, w których go brakuje.

Aby to osiągnąć, inteligentne rozwiązania HCL wykorzystujące sztuczne światło muszą automatycznie dostosowywać się – pod względem barwy światła, jego jasności i rozkładu przestrzennego – do naturalnych zmian w cyklu dobowym. Intensywne światło górne daje najsilniejszy efekt biologicznego pobudzenia, ponieważ imituje efekt słonecznego, błękitnego nieba. Szczególnie podatni na biologiczne działanie światła jesteśmy w ciągu pierwszych dwóch godzin po przebudzeniu i co najmniej dwie godziny przed snem. Dlatego rano, aż do południa, a następnie po przerwie obiadowej wskazane jest przebywanie w pomieszczeniach oświetlonych jasnym, zimnym, białym światłem z dużą ilością niebieskiej barwy; innymi słowy, światłem o temperaturze około 6500 kelwinów i natężeniu 300 luksów. Idealne jest światło pośrednie, zarówno górne, jak i boczne. Natomiast pod wieczór oświetlenie należy zmienić na cieplejsze, białe, bez niebieskiej barwy, aby pozwolić ciału zrelaksować się i przygotować do snu.

HCL dla szkolnictwa

Rozwiązania HCL szczególnie dobrze powinny sprawdzić się w sektorze edukacji. Wpływ stosowania takich rozwiązań w środowisku edukacyjnym był badany w ramach finansowanego przez Komisję Europejską projektu SSL-erate. Okazało się, że w warunkach jasnego oświetlenia z dużą ilością niebieskiej barwy płynność czytania na głos u uczniów szkół podstawowych poprawiła się o prawie 35 proc., natomiast zdolność koncentracji i uwagi była o blisko 30 proc. lepsza. HCL ma też pozytywny wpływ na funkcjonowanie grupy – sprzyja aktywnemu uczestnictwu uczniów w lekcjach, obniża ogólny poziom odczuwanego niepokoju i tworzy środowisko wspierające naukę.

Propozycja Ledvance

Takie efekty można uzyskać stosując lampy OSRAM LED STAR+ Active & Relax, jakie oferuje firma LEDVANCE. Lampy tworzą indywidualne nastroje oświetleniowe, dzięki czemu można nadać pomieszczeniu wielofunkcyjny charakter. Do pracy powinniśmy wybrać zimnobiałe światło o temperaturze barwowej 4000 K, natomiast do odpoczynku najlepsze będzie światło ciepłobiałe (2700 K). Temperaturę barwową zmienia się w prosty sposób, poprzez dwukrotne naciśnięcie przełącznika naściennego, a technologia LED gwarantuje niskie zużycie energii.

RE