Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii, pojawia się coraz więcej instalacji elektrycznych, które wymagają zastosowania produktów najwyższej jakości. W epoce Przemysłu 4.0 nie ma miejsca dla rozwiązań, które stanowią zagrożenia dla funkcjonowania sieci energetycznych czy telekomunikacyjnych. Tymczasem rynek polski zalewany jest urządzeniami, które nie spełniają podstawowym norm i przepisów. Podejmowane są różne działania w celu ochrony jakości. Czy przynoszą pożądane rezultaty?

Gdzie jest źle?

Organizacje branży elektrycznej od wielu lat starają się monitorować rynek: badają produkty, upominają dostawców, zgłaszają nieprawidłowości do instytucji nadzoru rynku, przeprowadzają akcje edukacyjne, itp. Pomocna wydaje się być legislacja, np. UOKiK może wszcząć postępowanie na podstawie badań dostarczonych przez organizacje branżowe.

Najwięcej nieprawidłowości dotyczy trzech segmentów, w których jest pokaźna liczba konkurujących ze sobą firm:

• kabli i przewodów,
• aparatury elektrycznej
• sprzętu oświetleniowego.

Największą aktywność w dziedzinie kontrolowania jakości elektrotechniki wykazują cztery organizacje branżowe:

• Sekcja Stowarzyszenie Producentów Aparatury Elektrycznej przy Krajowej Izbie Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji SPAE KIGEiT,
• Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki PIGE,
• Związek Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pol-lighting,
• Związek Pracodawców Dystrybucji Elektrotechniki SHE.

Podczas tegorocznych targów Energetab odbyła się konferencja poświęcona dotychczasowym działaniom. Okazało się, że mimo sporego wysiłku organizacyjnego i finansowego wielu instytucji, na rynku nie ubywa niebezpiecznych produktów. Wręcz przeciwnie, jesteśmy zalewani tanią elektrotechniką, sprzedawaną głównie przez internet.

Chiny nie są problemem

Jeśli chodzi o pochodzenie kiepskich produktów to wskazuje się Chiny, co nie jest do końca właściwe, ponieważ w Chinach można zamówić także dobrej jakości wyroby. Złe produkty pochodzą również z naszych polskich fabryk. Niestety producenci, chcąc zwiększyć marżę na sprzedaży, obniżają parametry. Użycie lepszych półproduktów oznacza zwiększenie ceny i wypadnięcie z rynku.

Przewody instalacyjne

W tym roku PIGE przeprowadziła w hurtowniach akcję informacyjną, która instruowała, jak można w prosty sposób sprawdzić, czy przewody instalacyjne są dobrej jakości. Okazało się, że renomowani producenci trzymają jakość – wiedzą, że nie mogą sobie pozwolić na obniżenie wartości swojej marki. Wśród nich znalazły się: AKS Zielonka, Elpar, Eltrim, Ełtrim, NKT, Ospel, Simech, Tele-Fonika.

Przewody z wynikiem negatywnym pochodzą z polskich kablowni. Sprawa jednej z fabryk znalazła się w UOKiK. Producent nie otrzymał kary finansowej, ale opublikował na swojej stronie internetowej informacje o przewodach niebezpiecznych oraz został zmuszony do wycofania przewodów z rynku. W niechlubnym gronie znalazły się także hurtownie elektrotechniczne. Przewody są zamawiane w polskich fabrykach i sprzedawane pod własną marką, ich „jakość” potwierdzona jest jedynie przez normy zakładowe – te nie nawiązują do normy krajowej.

Po raz pierwszy na konferencji dotyczącej jakości padły nazwy firm, które produkują przewody poniżej wymaganej jakości. Krążki z przewodami, oznaczone nazwami producentów, były dostępne dla uczestników konferencji. To odważny krok PIGE. Kiepscy producenci są członkami Izby, mają pretensje do zarządu o „czarny PR”, przewidują nawet opuszczenie organizacji.

Aparatura elektryczna

SPAE KIGEiT przeprowadziła badania aparatury elektrycznej 23 dostępnych marek. W trzech grupach produktów uzyskano następujące rezultaty:

• badania wyłączników nadprądowych – 43% wyników negatywnych;
• badania wyłączników różnicowo-prądowych – 56% wyników negatywnych;
• badania ograniczników przepięć – 50% wyników negatywnych.

Wyniki trzeciej grupy zostaną przekazane do UOKiK do końca roku.

Jak podkreślono na konferencji, w Polsce w 2018 roku było 4 tysiące pożarów prawdopodobnie z powodu złej jakości elementów instalacji elektrycznych. Statystyki ciągle się zwiększają. SPAE KIGEiT zwiększy więc swoją aktywność w zakresie kontrolowania jakości. Zamierza powtórzyć badania z poprzednich lat.

Sprzęt oświetleniowy

Działania Pol-lightingu skupiają się obecnie na badaniu źródeł światła i opraw LED. Wyniki badań wykazały, że na przebadane 73 sztuki opraw LED o mocy >25W, aż 29% nie spełniało wymagań normy EMC i pomiaru napięć zaburzeń przewodzonych, z tego 21 opraw nie spełniało wymagań dwóch norm (rekordzistka przekroczyła poziom harmonicznych od 1003 do 1395%). Cztery oprawy miały błąd w cechowaniu (wprowadzający deklarował moc 24W i 40W, w rzeczywistości po badaniu odpowiednio ok. 5W i 7,5 W).

Badania przeprowadzone na źródłach LED wykazały, że w odniesieniu do wartości strumienia świetlnego14 źródeł światła nie spełniło wymagań rozporządzenia (43,75% badanej próby), a w odniesieniu do efektywności energetycznej EEI-5 źródeł światła nie spełniło wymagań rozporządzenia (15,62% badanej próby). Natomiast w odniesieniu do prawidłowości oznaczenia deklarowanej mocy przez producenta/importera – 11 źródeł światła nie spełniło wymagań rozporządzenia (34,75% badanej próby).

Co robią hurtownie elektrotechniczne?

Przez SHE została podjęta inicjatywa „Jestem Rzetelnym Sprzedawcą – Nie wstydzę się tego, co sprzedaję”. Celem jest eliminacja z profesjonalnej dystrybucji materiałów niespełniających wymagań technicznych lub formalnych, obejmującą nie tylko aparaty elektryczne, ale także szeroką ofertę dystrybucji dla rynku budownictwa. To podkreśla, jak ważne jest spojrzenie na bezpieczeństwo produktów także z pozycji dystrybucji.

Wspólna sprawa

Organizatorzy konferencji zgodnie stwierdzili, że w walce z niespełniającymi norm i przepisów prawa produktami najważniejsza jest skuteczność działania. Można ją osiągnąć dzięki wzajemnej współpracy i szybkiej wymianie informacji, w której uczestnikami będą: KAS, CBA, UKE, UOKiK oraz organizacje branżowe.

Zobacz prezentacje z Konferencji

RE na podstawie materiałów z konferencji “Sanacja od złej jakości produktów elektrotechnicznych i elektronicznych na terenie RP i UE”. 18 września 2019 r., Energetab, Bielsko-Biała.